Çin’in geliştirdiği yeniden kullanılabilir uzay araçları

Çin’in uzay teknolojilerindeki çeşitliliğini ve farklı hedeflere yönelik stratejik yaklaşımını temsil ediyor. Ancak Tengyun, Tianji, Shenlong, ve Hyperbola aynı proje değildir; her biri farklı amaçlara ve teknolojik hedeflere sahiptir. İşte detaylı bir karşılaştırma ve her bir projenin özellikleri.

Tengyun Projesi

Tanım
Çin Uzay ve Havacılık Bilimi ve Endüstrisi Kurumu (CASIC) tarafından geliştirilen iki aşamalı yeniden kullanılabilir uzay taşıma sistemi.

Amaç

• • Yeniden kullanılabilir bir sistemle düşük maliyetli uzay taşımacılığı sağlamak.
  • Uydu fırlatma, uzay turizmi ve kargo taşımacılığı gibi ticari faaliyetler.

Teknik Özellikler

• • İki aşamalı sistem Bir taşıyıcı uçak, uzay aracını belirli bir irtifaya kadar taşır ve burada uzay aracı yörüngeye devam eder.
  • Tamamen yeniden kullanılabilir bir tasarım hedeflenmektedir.

Tamamlanma Durumu
2030’larda operasyonel olması bekleniyor.

Tianji Projesi

Tanım
Çin’in katı yakıtlı fırlatma sistemlerini geliştirmek için başlattığı bir proje. Tianji, hızlı ve ekonomik uydu yerleştirme amacı taşır.

Amaç

• • Ticari ve askeri kullanımlar için uydu fırlatma kapasitesini artırmak.
  • Düşük maliyetli ve hızlı uydu yerleştirme ihtiyaçlarını karşılamak.

Teknik Özellikler

• • Katı yakıt teknolojisi ile hızlı hazırlık ve fırlatma yeteneği.
  • Özellikle küçük ve orta ölçekli uydular için tasarlanmıştır.

Tamamlanma Durumu
Sistem şu anda test aşamasında olup, ilerleyen yıllarda operasyonel hale gelmesi beklenmektedir.

Shenlong Projesi

Tanım:
Çin’in ilk yeniden kullanılabilir uzay uçağı geliştirme girişimlerinden biri. Shenlong, askeri ve teknolojik testler için tasarlanmıştır ve ABD’nin X-37B projesine benzer bir yaklaşıma sahiptir.

Amaç

• • Askeri ve stratejik kullanım.
  • Yörüngede deneyler yapma, yük taşıma ve uzaydan geri dönüş.

Teknik Özellikler

• • Uzaydan geri dönebilen insansız bir mini uzay uçağıdır.
  • Roketle fırlatılır ve Dünya’ya geri döner.

Tamamlanma Durumu
Operasyonel olduğu tahmin edilmektedir, ancak detaylar gizli tutulmaktadır.

Hyperbola Projesi

Tanım
Çin merkezli iSpace şirketi tarafından geliştirilen özel bir fırlatma aracı serisidir. Hyperbola-1 ve Hyperbola-2, ticari uydu fırlatma için tasarlanmıştır.

Amaç

• • Çin’in ticari uzay sektörünü güçlendirmek.
  • Özel sektöre ait ilk yeniden kullanılabilir roketleri geliştirmek.

Teknik Özellikler

• • Hyperbola-2: Yeniden kullanılabilir bir roket olarak tasarlanmıştır. SpaceX’in Falcon serisine benzer bir sistem.
  • Sıvı yakıtlı ve yeniden kullanılabilir özelliklere sahiptir.

Tamamlanma Durumu:

Hyperbola-1 operasyonel, Hyperbola-2 test aşamasındadır.

Dört Projenin Karşılaştırılması

Önemli dört proje bir başlangıç,

Bu dört proje, Çin’in farklı uzay hedeflerine yönelik kapsamlı bir stratejinin parçasıdır. Çin ABD ve Avrupa ile bu alanda da rekabet edebileceğini göstermiştir. Bu sayede bölgesel güç olmaktan daha ötede küresel bir güç olmak için adım adım ilerlemektedir.

Tengyun, düşük maliyetli ve sürdürülebilir bir uzay taşımacılığı sistemi yaratmayı hedefler.

Tianji, hızlı ve ekonomik uydu fırlatmaları için katı yakıt teknolojisine odaklanır.

Shenlong, askeri ve teknolojik görevler için yeniden kullanılabilir bir uzay uçağı olarak öne çıkar.

Hyperbola, Çin’in ticari uzay sektörü için yeniden kullanılabilir roket geliştirme çabasını temsil eder.

Her proje, Çin’in uzay teknolojilerindeki farklı ihtiyaçlara yönelik yenilikçi çözümler sunmayı amaçlar.

Bu dört projenin devamımda ki projeler

Daha önce bahsettiğimiz Tengyun, Tianji, Shenlong ve Hyperbola projelerine ek olarak, Çin’in üzerinde çalıştığı diğer dikkat çekici projeler şunlardır.

Kinetica-2 (Lijian-2) Roketi

Geliştirici: CAS Space, Çinli ticari uzay şirketi
Tanım: Kinetica-2, gazyağı ve sıvı oksijenle çalışan, yeniden kullanılabilir bir roket olarak geliştirilmektedir.
Özellikler:

• • Yükseklik: 53 metre
  • Taşıma Kapasitesi: Güneş-senkron yörüngeye 7.800 kg, alçak Dünya yörüngesine 12.000 kg
  • Yeniden Kullanım: Roketin ilk aşaması ve güçlendiricileri kurtarılabilir ve yeniden kullanılabilir olarak tasarlanmaktadır.

Durum: Temmuz ve Ağustos 2024’te roketin bileşenleri üzerinde testler gerçekleştirilmiştir. İlk fırlatmanın 2025’te yapılması ve 2028’e kadar yeniden kullanımın başlaması planlanmaktadır.

Zhuque-3 Roketi

Geliştirici: Çinli özel roket şirketi LandSpace
Tanım: Zhuque-3, sıvı oksijen ve metan yakıtı kullanan, yeniden kullanılabilir bir roket olarak tasarlanmıştır.
Özellikler:

• • Çap: 4,5 metre
  • Yakıt: Sıvı oksijen ve metan
  • Yeniden Kullanım: İlk aşaması en az 20 kez kullanılabilecek şekilde tasarlanmıştır.

Durum: Ocak 2024’te, Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi’nde dikey iniş teknolojisiyle yapılan ilk uçuş testini başarıyla tamamlamıştır.

Uzay Uçağı Projeleri

Çin, Shenlong ve Tengyun projelerine ek olarak, yeniden kullanılabilir uzay uçakları üzerinde çalışmalarını sürdürmektedir. Bu projeler, hem atmosfer içinde hem de dışında operasyon yapabilen araçlar geliştirmeyi hedeflemektedir. Ancak, bu projelerle ilgili detaylı bilgiler genellikle sınırlı veya gizli tutulmaktadır.

Çin, uzay teknolojilerinde yeniden kullanılabilirlik ve maliyet etkinliği sağlamak amacıyla çeşitli projeler yürütmektedir. Zhuque-3 ve Kinetica-2 gibi roket projeleri, yeniden kullanılabilir fırlatma sistemleri geliştirmeye odaklanırken, uzay uçağı projeleri de hem atmosfer içinde hem de dışında operasyon yapabilen araçlar üzerinde yoğunlaşmaktadır.