İran’ın İlk İnsansız Hava Aracı Gemisi Göreve Başladı

İran, Shahid Bagheri adlı insansız hava aracı taşıyıcı gemisini İslam Devrim Muhafızları Ordusu (IRGC) envanterine resmen dahil etti. Yeni yayınlanan görüntülerde, bu sıra dışı “drone taşıyıcı” gemisinden bir Ababil-3 İHA’sının kalkış ve iniş yaptığı görülüyor. Ababil-3, iniş sırasında uçak gemilerinde kullanılan arresting wire (yakalama teli) sistemiyle durduruluyor. Ayrıca, geminin uçuş güvertesinde Qaher 313 tasarımına benzeyen insansız hava araçları da görüntülendi.

Shahid Bagheri’nin, bir ticari konteyner gemisinden dönüştürülerek inşa edildiği ve dönüşüm sürecinin Mayıs 2022’de başladığı belirtiliyor. Kasım 2023’te deniz testlerine başlayan geminin bugün düzenlenen törenle resmen IRGC envanterine katıldığı açıklandı.

Shahid Bagheri’nin Yetkinlikleri Tartışma Konusu

Geminin 180 metre uzunluğundaki uçuş güvertesinden iki adet turbojet motoruna sahip Ababil-3’ün kalkış yaptığı görülüyor. Bu motorların, kısıtlı pist uzunluğunda ek itiş sağlamak için entegre edildiği düşünülüyor. Ancak Ababil-3’ün bu konfigürasyonunun kalıcı olup olmadığı henüz bilinmiyor. Standart versiyonu İran’ın yanı sıra Ortadoğu’daki İran destekli gruplar tarafından da kullanılan bu İHA, keşif, gözetleme ve hassas mühimmat kullanımı yeteneklerine sahip.

Öte yandan, uçuş güvertesinde Qaher 313 tasarımına benzer iki farklı boyutta drone veya maket de görüntülendi. Küçük modelin orijinal Qaher 313’ün %20’si, büyük olanın ise %60’ı boyutunda olduğu iddia ediliyor. Qaher 313’ün, İran’ın 2013 yılında tanıttığı ancak hiçbir zaman uçtuğuna dair kanıt bulunmayan tartışmalı bir savaş uçağı olduğu biliniyor. İran, geçen yıl Qaher 313’ün insansız versiyonunun uçuş testlerine başladığını iddia etmişti.

Görüntülerde Mohajer-6 İHA’ları ve Amerikan yapımı Bell 206, Bell 212 helikopterleri ile Rus yapımı Mi-17 genel maksat helikopterleri de güvertede yer alıyor. Ancak geminin hangar kapasitesi ve içeride nasıl bir yapılandırmaya sahip olduğu henüz bilinmiyor.

İran’ın “Drone Taşıyıcı” Konsepti Ne Kadar İşlevsel?

Shahid Bagheri’nin uçuş güvertesi tasarımı ve orijinal konteyner gemisi süper yapısının korunması, operasyonel etkinliği hakkında soru işaretleri yaratıyor. Daha önce yayımlanan analizlerde, açılı iniş pistinin hemen yanında bulunan süper yapının iniş sırasında sorun teşkil edebileceği belirtilmişti. Ayrıca, iniş yapan İHA’ların kısa pist nedeniyle tekrar havalanamayabileceği ve bunun operasyonel sınırlamalar getirebileceği de tartışılıyor.

Görüntüler, geminin yalnızca insansız hava araçları değil, aynı zamanda füzeler ve silahlı botlar da taşıyabildiğini gösteriyor. Geminin arka kısmında gemiye entegre seyir füzesi rampaları ve otomatik top taretleri bulunuyor. İranlı yetkililer, geminin orta ve kısa menzilli hava savunma sistemleri, elektronik harp ve istihbarat toplama yeteneklerine sahip olduğunu iddia etse de, bu sistemlerin etkinliği hakkında somut bir kanıt bulunmuyor.

Shahid Bagheri’nin Stratejik Önemi

İran’ın Pers Körfezi’ndeki ABD Donanması’na karşı psikolojik bir üstünlük sağlama çabasının bir parçası olarak değerlendirilen Shahid Bagheri, aynı zamanda İran’ın küresel askeri varlığını artırma hedefiyle de örtüşüyor. İran yetkilileri, geminin 22.000 deniz mili operasyonel menzile sahip olduğunu iddia ediyor. Bu rakamın doğruluğu şüpheli olsa da, İran’ın Batı Yarımküre’de donanma faaliyetlerini genişletme hedefleriyle uyumlu bir söylem olduğu söylenebilir.

Shahid Bagheri’nin ticari gemiden dönüştürülmüş olması, İran’ın gelecekte benzer platformlar üretebileceğine dair bir gösterge olabilir. Ayrıca, İran’ın insansız hava araçlarına dayalı deniz harp konseptini geliştirdiği ve bu tür platformların kullanımını artırmak istediği anlaşılıyor. Ancak, bu geminin savaş koşullarında ne kadar etkili olabileceği halen belirsizliğini koruyor.

Önümüzdeki süreçte, İran’ın Shahid Bagheri’yi nasıl kullanacağı ve bu geminin bölgesel güvenlik dinamiklerini nasıl etkileyeceği merak konusu olmaya devam edecek.