Aselsan Erken İhbar Radar Sistemleri RES sorunlarını çözüyor

Aselsan üretimi Erken İhbar Radar Sistemleri (EİRS) hakkında  dikkat çekici ayrıntılar,

Türk savunma sanayi firması Aselsan yerlileşme ve millileşme konusunda ortaya koyduğu sistem ve ürünlerle ülkemizin savunmasında önemli işlere imza atmaktadır. Aselsan sadece Türkiye içinde değil tüm dünyada takip edilen bir firmadır. Hava kuvvetleri için üretilen Radar dikkat çekmiş ulusal ve uluslararası ortamda haber konusu olmuştur. Nitekim internette yayın yapan armyrecognition sitesinde ASELSAN üretimi EiRS radarının özelikleri şu şekilde belirtilmiştir.

EIRS, havadan havaya füzeler, havadan karaya füzeler, alçaktan uçan seyir füzeleri, anti-radyasyon füzeleri, yansıtma yüzeyi küçük ve alçak kesitli İHA’ları, helikopterler, uçaklar, taktik, kısa, orta menzilli balistik füzeleri tespit edebilecek yetenektedir.

Maksimum tespit menzili: 600+ km (hedef 700 km). Aynı anda izlenebilecek hedef sayısı: 200-300. Yayın frekansı: S Bandı. Diğer model X Bandı. Anten: Aktif faz dizilimli. 3 boyutlu hedef arama, tespit ve izleme (koordinatlar ve irtifa). Otomatik hedef sınıflandırması. IFF (Dost/düşman tanımlama) sorgulama. Arama ve izleme için ayrı yayın paternleri. Kontrol raporlama merkezleri ve NATO ACCS’ye entegrasyon.

Elektronik harbe dayanıklı. Hava ve füze savunma sistemleriyle uyumlu. Hedef bilgilerini doğrudan silah sistemlerine aktararak reaksiyon süresini azaltan. Her türlü hava koşulunda ve gece/gündüz çalışabilen, Rüzgar enerji santrallerinin oluşturabileceği yanlış hedef yankılarını ortadan kaldırabilen bir sistem.

Radarın Genel Özellikleri

Aynı konu hakkında yerli sitelerde de bilgiler mevcuttur. Bu sitelerden biriside millisavunma.com olup ASELSAN üretimi radar özelliklerini sıralamıştır. Yapılan sıralamada görüldüğü gibi Rüzgar enerji santralleri etkisine çözüm sunulduğu belirtilmiştir.

Tespit edebileceği hava unsurları

• Hava-hava füzeleri
• Hava-yer füzeleri
• Alçak irtifa seyir füzeleri
• Anti radyasyon füzeleri
• Düşük surat ve düşük kesitli İHA’lar
• Helikopterler
• Uçaklar
• Taktik, kısa, orta menzilli balistik füzeler
• Diğer
• Azami tespit menzili: 600+ km (700 km hedeflenmektedir)
• Ayni anda takip edebileceği hedef sayısı: 200-300
• Yayın frekansı: X Band, diğer bir model S Band
• Anten: Aktif faz dizili
• 3 boyutta hedef arama, tespit ve takip (koordinatlar ve irtifa)
• Otomatik hedef sınıflandırma
• IFF (Dost/düşman teşhisi) sorgulaması
• Arama ve takip için ayrı huzmeler
• Kontrol ihbar merkezlerine ve NATO ACCS’e entegrasyon
• Elektronik harbe dirençlilik
• Hava ve füze savunma sistemlerine uyum
• Hedef bilgilerini silah sistemlerine doğrudan aktararak reaksiyon suresini kısaltma
• Tüm hava şartlarında ve gece/gündüz çalışabilme
• Rüzgar enerji santrallerinin oluşturabileceği sahte hedef ekolarını eleyebilme

Dikkat çekici olan RES kaynaklı sahte hedefler ekolar konusunda yetenek geliştirilmiş olunmasıdır. Dünya Radar üreticileri ile eş güdümlü olarak yerli ve milli ürünleri hizmete sumaktadır.

ASELSAN TEİRS Rüzgar Enerji Santralleri için Teknolojik çözümler sunuyor

Rüzgar enerji santralleri yatırımları özellikle Ukrayna Rusya savaşının başlamasıyla artmıştır. Rusya’dan Avrupa’ya yapılan doğalgaz transferi riski artması nedeniyle bu yatırımlar hızlanmıştır. Almanya ve Türkiye Avrupa’da en hızlı RES yatırımları yapan ülkeler olmuşlardır. 2010 yılından itibaren artan RES yatırımları neticesinde  Meteoroloji Radarları, Hava Trafik kontrol Radarları ve askeri amaçla kullanılan Hava Savunma ve Hava Gözetleme Radarları üzerinde etki oluşturduğuna dair tartışmalar gündeme gelmiştir. Böylece RES kaynaklı güvenlik sorunu konuşulmaya başlanmıştır.

Türkiye’de ise ilk kez RES kaynaklı sorun 2010 yılında gündeme gelmiştir. Aynı tarihlerde İngiltere ve Amerika bu soruna kapsamlı yaklaşım geliştirmek ve çözümler üretmek amacıyla Üniversite ve Radar üreticilerini bir araya getirerek  yani birlikte çalışarak çözüm arayışlarına başlamışlardır. Bu birlikte çalışmaktan kaynaklanan iş birliği sonucunda günümüzde kullandığımız faz dizilimli radarlar, data füzyon teknolojisi gibi kritik ve soruna çözüm olan yetenekler üretilmiştir.

Diğer ülkeler, RES kaynaklı Radar sorunlarını nasıl çözüyor?

İngiltere

Birleşik Krallık Lockheed Martin’in RES sahalarını gözetlemek için geliştirdiği TPS -77 radarı ile Greater Wash Stratejik Alanında 5,5 GW’tan fazla üretmesi beklenen beş rüzgar santral alanı (Sheringham Shoal, Race Bank, Dudgeon, Triton Knoll ve Docking Shoal) üzerinde gözetim sağlamaktadır.

Amerika

Amerika en kapsamlı ve etkin çalışmaları yaparak çözüm üreten ülkelerden birisi olmuştur. İngiltere ile benzer bir çözümü yine Raytheon Technologies aracılığı ile hayata geçirmiş bu kapsamda TPY 4 radarını rüzgar alanlarını gözetlemek üzere envanterine almıştır. Ayrıca 50 ye yakın mobil radar tedarik ederek oluşturduğu envanter ile operasyonel ihtiyaçlar için tedbir almıştır.

Fransa

Fransa da benzer yolu takip ederek teknolojik çözümler geliştirmiştir. Thaless radar üretici firması olup Fransa merkezli bir şirkettir. Fransa Holografic Radar geliştirme sürecine destek vererek Thaless ile ortak bir ARGE projesi yürütmüştür.

Fransa geliştirilen bu teknoloji sayesinde RES inşaatları için koyduğu kısıtlamaları içeren yönetmeliği (Talimat N°1050’nin Kriterleri) iptal etmiş ve yerine henüz yeni kısıtlar tanımlayan yönetmelik koymamıştır. RES inşaatlarına askeri açıdan kısıtlama getirmemektedir. Bu konuda Fransa Avrupa’da ilk olmaktadır.

Türkiye

Türkiye de Radar teknolojisinde ki gelişmeler ASELSAN ürünleri ile görünür olmaya başlamıştır. Bunun neticesinde özgün yerli ve milli çözümler silahlı kuvvetlere temin edilmiştir. Dünya ile eş zamanlı olarak RES sorunlarına da çözüm olan ürünler geliştirilmiş böylece günümüz ihtiyaçları takip edilmiştir. ASELSAN tarafından geliştirilen bu radar sistemi Erken İhbar Radar Sistemleri (EİRS) genel adıyla anılmaktadır. Bu sistemin içeriğini  Alçak İrtifa Radarı (AİR), Taşınabilir Erken İhbar Radar Sistemi (TEİRS) ve Sabit Erken İhbar Radar Sistemi (SEİRS) ana başlıkları altında özetleyebiliriz.

Basından ve açık kaynaklardan elde edilen ve yukarda da belirtiğimiz bilgiler ışığında EİRS’ler RES kaynaklı radar yayını bozunumlarını giderici çözümleri içermektedir tıpkı yukarda sunulan TPS 77 ve TPY 4 radarları gibi.

Bu kabiliyet uluslararası piyasada ASELSAN ürünlerine büyük avantaj sağlarken uluslararası rakiplerinin karşısına rekabet edilmesi zorlu bir üretici olarak çıkacağını göstermektedir. Bu ürünler piyasa şartlarında talep edilen sistemler olmuşlardır ki zaten ihracat sözleşmeleri de yapılmıştır.

Çözüme yönelik alternatif ürünler çoğalıyor

Konu artan enerji tüketimini karşılayacak enerji arzının sağlanması olunca RES kaynaklı Radar yayınlarının bozunumunu gidermek için gerçekten yoğun çalışmalar yapılmakta ve etkileyici çözümler üretilmektedir. Tüm dünyada bu konuda yoğun çözüm arayışları yapılmıştır ve birbirine benzer çözümler üretilmiştir.

Thales Star 2000 RES parazitlerini azaltmak konusunda piyasada satışa sunulmuştur. Fransa RES konusunda önemli çözümlere imza atmıştır.

Benzer çözümlerden biriside Cyrrus SMARTENER  çözümleridir. Bu sistem hedefleri tamamen izler ve tek bir sensörden normal izlenen hedefler gibi görünmesini sağlar. Mevcut Gözetim Veri İşlemcisi’nde (SDP) hiçbir değişiklik gerekmez ve rüzgar çiftliği sınırlarında gözetleme fonksiyonunda hiçbir kesinti sorunu yaşatmaz  hava sahası görüntüsü Hava Trafik Kontrol kullanıcıları için karmaşadan uzak ve şeffaftır, bu da başkalarının genellikle imkansız olduğunu iddia ettiği bir şeydir.

Terma SCANTER 4002 Radar sistemi de diğer bir çözüm sunan teknolojik sistemdir. Rüzgar türbinleri, havaalanı ve savunma radar sistemlerinde istenmeyen parazite yol açabilir. Ancak Terma SCANTER 4002 radar sistemi, bu soruna etkin bir çözüm sunarak, rüzgar türbinlerinden gelen parazitleri başarıyla filtreliyor ve uçak takibini sürdürüyor.

Cyrrus Smartener™, rüzgar türbini radar etkilerini azaltmada umut verici bir çözüm sunuyor. Özellikle büyük rüzgar çiftlikleri ve modern havaalanları için tasarlanan bu sistem, gelecekteki uygulamalar için önemli bir aday.

MERLIN™ Kuş İzleme Teknolojisi RES’de Güvenliği Artırıyor bu teknoloji aynı zamanda hava sahasını  gözetleme fonksiyonunu yerine getirmek için oluşan parazitleri de giderici çözümler sunmaktadır.

Bir diğer ilginç çözüm ise Thruput tarafından geliştirilmiştir. Rüzgar türbinlerinin radar sinyallerine olan etkileri, hava sahası operasyonlarında ve güvenliğinde ciddi bir sorun oluşturabilir. Thruput, bu soruna yönelik üç farklı donanım seçeneği sunarak radar ekranlarındaki türbin kaynaklı karışıklıkları azaltmayı amaçlıyor.

Aselsan Dünya standartlarında çözümler sunuyor

Teknolojik olgunluk olarak gelinen seviyede Aselsan radarları etkin ve yetkin bir ürün olarak karşımıza çıkmaktadır. Her geçen gün bu teknolojiyi daha da geliştirmektedir.

Aselsan Lockheed Martin gibi füzyon teknolojisine sahip bir firma

Füzyon teknolojisini geliştiremeyen bir firma TPY 4 ve TPS 77 muadili yerli ve milli radar üretemezdi.  Aşağıda ki resimde füzyon yaparak üretilen çözümün benzerini ASELSAN teknolojisi yerli ve milli olarak kullanıcılara sunmaktadır. Bu teknolojiyi elde etmeden bu yetenekte bir ürün ortaya çıkamazdı.

Bu ekran görüntüsünün oluşmasında aslında makine öğrenimi, katmanlı network yapısı, birden çok sensör entegrasyonu ve dijital data madenciliği gibi yükse teknoloji işlemler vardır. Kısaca ve basit gösterim aşağıda sunulmuştur.

Aselsan ve diğer radar üreticilerinin kullandığı Füzyon teknolojisine kısaca bakarsak aslında birden fazla radar tarafından görülen aynı yansıtıcı yüzeyin (mesela uçak, helikopter veya RES false ekosu) yansımasının diğer bir ifadeyle ekosunun  tek bir eko şeklinde dijitalize edilerek kullanıcıya sunulmasıdır.

Faz dizilimli radar

Şekilden de görüldüğü gibi Faz dizilimli radar aynı anda farklı yayın paternlerini kullanarak farklı hedefleri birlikte takip edebilmektedir. RES arkasına saklanması muhtemel bir hedefi daha sıklıkla ışınlayarak hassas takip ederken yüksek irtifadan gelen bir uçağı ve bir füzeyi de izlemeye yani takibe alabilmektedir.

Özetlemek gerekirse aslında  RES ler dost mu? düşman mı? diye tartışmak yerine çözüme odaklanmalıyız.  Rüzgar enerji santralleri hem yenilenebilir enerji kaynaklarından olmaları nedeniyle karbon ayak izini azaltmakta hem de çevrecileri ve Hava sahası yöneticilerini ve askeri radar kullanıcılarını tedirgin etmektedir. Çözümü optimize etmek için teknoloji devreye girmekte ve Teknik çözümler, teknik olmayan çözümler ve Harekat alanında uygulanacak çözümler adı altında toplanmaktadır. Artan enerji ihtiyacı karşısında yenilenebilir enerji kaynaklarının pratiğe geçirilmesine engel olması muhtemel sorunları teknolojinin yardımı ile çözümler üretilmektedir.