ABD X37A ve X37B test uzay uçakları uzayın daimi misafirleri

X-37A ve X-37B yörünge test araçları ABD uzay yeteneklerine katkı sağlamak için geliştirildi.

X 37A ve X 37B Amerika Birleşik Devletleri’nin geliştirdiği deneysel, insansız uzay araçlarıdır ve bu iki araç da ABD Savunma Bakanlığı ve ABD Uzay Kuvvetleri tarafından desteklenen projelerle geliştirilmiştir. Bu araçlar, uzay ortamında farklı teknolojilerin ve operasyonel yeteneklerin test edilmesini sağlar, ancak bu testlerin birçoğu gizli tutulmaktadır.

Uzay uçağı X-37A ve X-37B’nin Ortak ve Farklı Özellikleri

X-37A ve X-37B aynı temel tasarımı paylaşmakla birlikte, işlevleri ve kullanılan teknolojiler açısından bazı farklılıkları bulunur.

• X-37A: 2000’lerin başında NASA ve Boeing tarafından geliştirilmiş bir prototiptir. İlk olarak 2001 yılında tanıtıldı ve atmosferik test uçuşları için kullanıldı. Aslında bir teknoloji gösterim aracı olarak tasarlanan X-37A, yeniden kullanılabilir araçlar üzerindeki teknolojilerin nasıl çalışacağını test etmek için oluşturulmuştur. Bu model, yörüngeye çıkmamış olup daha çok atmosfer içinde test edilmiştir.

X-37A gövdesi esasen X-40A’nın yaklaşık %120’ye ölçeklendirilmiş halidir. X-40A’nın özelliklerine ek olarak, X-37A uzay uçuşu için tam donanımlıdır ve yörünge manevraları için bir roket motoru, gelişmiş yeniden kullanılabilir termal koruma sistemi, bir yük bölmesi ve yörünge ve atmosferik uçuş için bir navigasyon/uçuş kontrol sistemi içerir. Bu nedenle, X-37A her bakımdan USAF’ın planlanan X-40B Uzayda Manevra aracı (SMV)’siyle aynıdır.
X 37A nın gelişimi X 40 dan olmakla beraber X 37B de aslında X 37A dan geliştirilmiştir.

X-37A , X-40A için veriler

*Sayısal verilerde küçük farklar olabilir farklı kaynaklarda farklı değerler olabilir.

• X-37B: Bu araç, X-37A prototipinden geliştirilen operasyonel bir versiyondur. ABD Hava Kuvvetleri ve ABD Uzay Kuvvetleri tarafından desteklenen X-37B, atmosfer dışındaki koşulları test etmek amacıyla geliştirilmiş bir yeniden kullanılabilir yörünge aracıdır. İlk uçuşunu 2010 yılında yaptı ve yörüngede 220 gün kalarak test uçuşunu tamamladı. X-37B, 2023’te son görevinden döndüğünde yaklaşık 908 gün ile şimdiye kadarki en uzun süresini yörüngede geçirmiş oldu.

Görev ve Yetkinlikleri

Her iki araç da yeniden kullanılabilir olmasıyla dikkat çeker ve bu sayede maliyet tasarrufu sağlanması amaçlanır. Başlıca görev yetkinlikleri:

• Teknoloji Testleri  X-37B, uzay ortamında yeni teknolojilerin doğrulanması için bir platform sağlar. Bu teknolojiler arasında termal koruma sistemleri, uzayda kendiliğinden açılabilen yapı ve malzemeler ile enerji verimliliği testleri bulunur.

• Uzay Aracı Dayanıklılığı: Yörüngede uzun süre kalabilme yeteneği sayesinde, radyasyon ve diğer uzay ortamı koşullarına karşı dayanıklılık gibi birçok test yapılmaktadır.

• Mini Uydu Bırakma ve Geri Alma: X-37B, yörüngede bırakılan mini uydular gibi küçük nesneleri yörüngeye bırakabilmekte veya bu nesneleri tekrar geri alabilmektedir. Bu özellik, gizli görevler ya da özel operasyonlar için esneklik sağlar.

• X-37B Uzay Uçağı Yeni ‘Aerobraking’ Manevralarıyla Yörünge Değiştirerek şekilde uzayda angajmanlar yapabilmek için gelişimini sürdürüyor. Defencetrend yazarı Gülfidan BALTAŞ manevra ile ilgili  konuyu haber yaparak gündeme getirmiş idi.

X-37B yörüngede toplam altı görev gerçekleştirdi. Bu görevlerin her biri belirli deneyler ve teknolojilerin test edilmesine yönelik olup, araç her görevde bir önceki görevin süresini aşarak rekor kırdı. X-37B’nin tüm görevleri gizli olduğu için yük ve amaçları kamuya açıklanmasa da, her bir görevde uzayda geçirilen süre kamuya açıklandı (Orbital Test Vehicle OTV ) OTV görev kısa açıklamaları şu şekildedir,

X-37B Görevleri ve Süreleri

1. OTV-1 (2010–2010): İlk görevinde 224 gün yörüngede kaldı. Bu görev, X-37B’nin temel yörünge özelliklerini ve operasyonel kapasitesini test etmek için yapıldı.
2. OTV-2 (2011–2012): İkinci görevde X-37B, 468 gün yörüngede kaldı. Bu görevle birlikte aracın dayanıklılığı ve uzun süreli uzay görevlerindeki performansı test edildi.
3. OTV-3 (2012–2014): Üçüncü görevde X-37B, yörüngede 675 gün kaldı. Bu görev sırasında aracın daha uzun süreli görev yapma yeteneği incelendi ve bazı yeni teknolojiler test edildi.
4. OTV-4 (2015–2017): Dördüncü görevde araç 718 gün uzayda kaldı. Bu görevde bir dizi teknolojik test gerçekleştirildiği ve yörüngeye mini uydu yerleştirildiği tahmin edilmektedir.
5. OTV-5 (2017–2019): Beşinci görevde X-37B, 780 gün boyunca yörüngede kaldı. Bu görevde, uzayda güç üretimi ve uzun süreli dayanıklılık testleri gibi deneyler yapıldığı düşünülüyor.
6. OTV-6 (2020–2022): En uzun süren görev olarak, altıncı görevde X-37B, 908 gün boyunca yörüngede kaldı ve 12 Kasım 2022’de Dünya’ya döndü. Bu görevde yeni enerji teknolojileri ve bazı askeri deneylerin test edildiği biliniyor.

Görev Özeti

• Toplam Görev Sayısı: 6
• Toplam Yörüngede Kalma Süresi: 3,773 gün

X-37B’nin tüm görevleri, aracın yeniden kullanılabilir bir uzay sistemi olarak dayanıklılığını ve performansını ortaya koymuştur ve bu, uzun süreli operasyonel görevlerde test edilen teknolojiler için değerli bir platform sunmaktadır.

Gizlilik ve Askeri Kullanım

X-37B’nin tam görev kapsamı ve yükleri hakkında bilgi genellikle kamuya açıklanmaz ve birçok görevin ayrıntıları gizli tutulur. X-37B, ABD’nin askeri hedeflerine hizmet eden bir “yörünge test aracı” olarak tanımlanır ve savunma ile istihbarat toplama alanında kapasite sunduğu düşünülmektedir. ABD Savunma Bakanlığı, X-37B’nin Dünya yörüngesindeki manevra yeteneği sayesinde istihbarat toplama ve gözlem gibi görevlerde kullanılabileceğine dair ipuçları vermektedir.

ÇİN de OTV geliştiriyor

Benzer yörünge test aracı Çin tarafından da geliştiriliyor. Çinin gizemli uzay uçağı 268 gün sonra dünyaya döndü ve ABD ile uzay yarışında bu alanda da var olduğunu gösterdi. Çin uzay aracı da tıpkıX 37B gibi uzayda buluşma yapabilmek için manevra yeteneklerine sahip bir araç olarak dizayn edilmiş