Patriot Ukrayna’da kendini test etti ve kendini kanıtladı.

Peki geleceğimizi güvence altına alabilecek mi? Patriot hava tehditlerini önleyerek vatanımızı savunabilecek mi?

Rusya, Mayıs ayının ortasında Ukrayna’nın başkenti Kiev’e Kinzhal hipersonik füzesi fırlattı . Hipersonik füzeler 10 Mach hıza kadar ulaşabilir ve bu da yaklaşık 7 bin 700 mil hıza denk geliyor.

Bir aydan daha kısa bir süre önce, ABD, Rusya’nın kullandığı karmaşık füzelerin barajını savuşturmasına yardımcı olmak için Ukrayna’ya bir Patriot hava savunma sistemi göndermişti. Ancak sistem, Kinzhal gibi bir füzeye karşı kendini hiç kanıtlamamıştı.

ABD yetkilileri, buna rağmen Patriot sisteminin gelen füzeyi engellediğini, silahla birlikte diğer birkaç füzeyi de etkisiz hale getirdiğini belirtti.

O zamandan beri Patriot sistemi, geniş yelpazede Rus silahlarını başarıyla engellemeye devam etti. Kiev merkezli sivil toplum örgütü Askeri ve Hukuki Çalışmalar Merkezi’nin başkanı Oleksandr Musiienko’ya göre, yaklaşık 100 mil ötede uçan Su-34 savaş uçakları gibi Rus uçaklarını düşürdü ve 130 mil ötedeki füzeleri engelledi.

RTX yapımı Patriot sisteminin Ukrayna’daki başarısı, ABD Ordusunun Patriot’u savaş alanındaki diğer ekipmanlarla daha iyi bağlantı kurabilen ve daha yetenekli bir radarla donatılmış entegre bir hava ve füze savunma sistemiyle değiştirmeyi hedeflemesinin ardından geldi.

Patriot sisteminin Ukrayna’daki hakimiyeti, dünyanın dört bir yanından çok ilgil ve potansiyel müşteriler çekti. Kısa bir süre önce yaşlanan bir sistem gibi görünen şey, artık önümüzdeki yıllarda kullanılabilecek bir işgücü gibi görünüyor.

“Patriot’un çok güvenilir bir sistem olduğu kanıtlandı,” dedi Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesinin ardından Avrupa’daki ABD Ordusu güçlerine komuta eden emekli üç yıldızlı general Ben Hodges. “Ukraynalılar onu nasıl kullanacaklarını çok çabuk öğrendiler ve daha da etkileyici olanı, onu nasıl büyük bir etkiyle kullanacaklarını çok çabuk öğrendiler.”

“Milletler hava ve füze savunma tehdidine karşı çok daha uyanıklar” diye ekledi.

Halefi

Patriot sistemi ilk olarak Soğuk Savaş sırasında Amerika Birleşik Devletleri’ne yönelik tehditlere karşı koymak için geliştirildi. Ancak, Körfez Savaşı ve Irak Savaşı sırasında dost kuvvetlerin Orta Doğu’ya konuşlandırmasıyla önemli bir mücadeleyle karşı karşıya kaldı.

Patriot, o ilk yıllarda büyük başarısızlıklar yaşadı. Örneğin 1991’de sistem, Suudi Arabistan’daki kışlalara isabet eden ve 28 ABD askerini öldüren bir Irak Al Hussein Scud füzesini engelleyemedi. Sistem daha sonra 2003’te Irak Savaşı sırasında üç dost ateşi olayına karıştı; bir olayda, bir Patriot, İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne ait bir Tornado jetini düşürdü ve iki mürettebat üyesini öldürdü.

Bu başarısızlıklara rağmen, ABD Ordusu uzun süredir sisteme güvenmektedir. Gerçekten de, Patriot birimleri yıllarca hizmetteki tüm birimler arasında en uzun konuşlanmalarla en yüksek operasyonel tempoyu korumuştur. Irak’taki olaylara rağmen, orada yoğun bir şekilde kullanılmış ve balistik füze tehditlerine karşı başarılı bir şekilde mücadele etmiştir.

Ve diğer birçok ülke de, sekiz adet kamyona monteli fırlatıcı, bir yer radarı, bir kontrol istasyonu ve bir güç jeneratöründen oluşan sistemi kullanıyor. Fırlatıcıların her biri dört adet önleyici füze taşıyabiliyor.

Patriot sistemini üreten bir RTX şirketi olan Raytheon’a göre, 19 ülke silahı satın aldı ve dünya çapında 250’den fazla Patriot atış ünitesi var. Raytheon’un kara ve hava savunma sistemleri başkanı Tom Laliberty, yakın zamanda Defense News’e verdiği bir röportajda, bunların 85-90’ına ABD’nin sahip olduğunu, geri kalanının ise diğer 18 müşteri ülke arasında dağıtıldığını söyledi.

“Sistem, Patriot’u kullanan 19 ülkeden aldığımız geri bildirimlere dayanarak sürekli olarak iyileştiriliyor” dedi.

Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesi satış patlamasına yol açtı. Doğu Avrupa ülkeleri kendi savunmalarını güçlendirmek için Patriot sistemleri satın almak için harekete geçti. Romanya Polanya ve İsveç, Rusya’nın Kırım’ı ilhakı ile ülkenin 2022’de Ukrayna’yı tam ölçekli işgali arasındaki yıllarda yeni müşteriler olarak anlaşma imzaladılar .

Ancak aynı zamanda, ABD Ordusu Patriot’u değiştirmek için planlar yapmaya başladı ve daha esnek bir komuta ve kontrol sistemi ve tam kapsama yeteneğine sahip bir radar arayışına girdi. Patriot radarının mevcut yapılandırması sistem için kör noktalar yaratıyor.

Ordu, Ukrayna’ya gönderilenin yerine yeni bir Patriot bataryası inşa etmeyi ve bir taburluk daha fazla sistem sağlamayı planlıyor. Ancak hizmet, önümüzdeki birkaç on yıl içinde Patriot sisteminin bireysel unsurlarını kademeli olarak değiştirecek. Sonunda, yükseltilen tüm bu unsurlar Entegre Hava ve Füze Savunması olarak bilinen yeni bir sistem haline gelecek.

Değiştirilecek ilk parça, Northrop Grumman tarafından geliştirilen Entegre Savaş Komuta Sistemi (IBCS) ile değiştirilecek olan Patriot’un komuta ve kontrol sistemi olacak. Geçtiğimiz yıl tam oranlı üretim için onaylanan IBCS, sistemin savaş alanındaki çeşitli diğer sensörler ve atıcılarla bağlantı kurmasını sağlayacak.

Daha sonra, Patriot sisteminin radarının Raytheon tarafından geliştirilen Alt Kademe Hava ve Füze Savunma Sensörü veya LTAMDS ile değiştirilmesi planlanıyor. Proje devam etmektedir.

Sensör, son aylarda New Mexico’daki White Sands Füze Sahası’nda dört başarılı canlı atış gösterisini tamamladı.

Ordunun Entegre Hava ve Füze Savunma sistemi, IBCS kullanılarak daha geniş bir hava savunma mimarisine bağlanacak şekilde tasarlanacaktır. Hizmetin ayrıca yazılım güncellemeleri aracılığıyla teknolojiyi kolayca iyileştirebilmesi beklenmektedir.

Patriot ısınıyor

Sistemin Ukrayna’daki başarısı, Patriot’lara mevcut haliyle ilginin devam ettiğini açıkça ortaya koydu.

İsviçre Kasım 2022’de beş batarya ve 75 füze satın aldı ve Romanya ek ateş birimleri satın almayı planlıyor. Laliberty’ye göre en az iki Avrupa ülkesi daha Patriot satın alma planlarını duyurmaya yakın, ancak Laliberty onları açıklamayı reddetti.

Almanya, hava savunma yeteneklerini artırmak için daha fazla Patriot sistemi satın alacağını duyurdu. Raytheon, şirket açıklamasına göre radarlar, fırlatıcılar, komuta ve kontrol istasyonları, yedek parçalar ve destek satın alan 1,2 milyar dolarlık bir sözleşme kazandı.

Slovakya, 2022 yılında NATO’ya ait Patriot sisteminin ülkeye konuşlandırılmasının ardından Patriot sistemlerini satın alma konusunda kamuoyuna ilgi duyduğunu açıkladı.

Laliberty, Raytheon’un üretim hatlarının İsviçre ile yapılan sözleşme kapsamında beş yangın ünitesi ürettiğini ve şirketin önümüzdeki 18 ay içinde 12 ünitenin daha sözleşme altına alınmasını beklediğini söyledi.

“Kapasitemizin yılda 12 atış ünitesinin üretimini desteklediği göz önüne alındığında, mevcut ve gelecekteki sözleşmeleri hayata geçirdikçe desteklemek için yeterli kapasite bulunmaktadır” diye belirtti. Şimdi şirket, Patriot sisteminin önleyici olarak kullandığı füzelerin üretimini artırmaya odaklanmış durumda. Lockheed Martin tarafından üretilen PAC-3 Füze, sistem tarafından kullanılan en yetenekli füze çeşididir.

2018’de Lockheed’in bu füzeleri üretme yıllık oranı 350 idi. Şirket bunu yıllık 500’e çıkarmayı planlıyordu. Ancak Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’ya tam ölçekli bir işgal gerçekleştirmesi bu çabaya yeni bir baskı getirdi ve ABD Ordusu Lockheed’in yılda 550 füze üretmesi için fon sağladı. Aralık ayında şirket yılda 500’lük bir orana ulaştığını söyledi.

Şirket, PAC-3 MSE füzelerini üretmek için otomasyon sistemleriyle donatılmış 8.5 bin metrekarelik bir tesis inşa etti ve 2027 yılına kadar yılda 650 adet üretmeye hazırlanıyor.

Şirketin Entegre Hava ve Füze Savunma Direktörü Jim Bryan, PAC-3 MSE için arayıcı başlığı tedarik eden Boeing‘in de üretimi hızlandırmayı planladığını söyledi.

Bryan, Boeing’in geçen yıl fabrikasına 3.300 metrekarelik alan eklediğini ve böylece üretimde %30 artış sağladığını söyledi.

Lockheed ve tedarikçilerinin genişleme çabalarının çoğu hükümet fonlamasından önce gerçekleşti. Şirketler hem önümüzdeki yıllarda ABD hükümet harcamalarında artışa hem de uluslararası müşterilerden gelen siparişlerde artışa güveniyor.

“Talep geleceğinden bunu görmeye devam ediyoruz. Müşterilerle sürekli görüşüyoruz ve MSE hattına yeni müşteriler ekleyeceğimizi düşünüyoruz,” dedi Lockheed’in PAC-3 programları başkan yardımcısı Brenda Davidson Defense News’e. “Asya-Pasifik ve Orta Doğu bölgeleri bizim için çok, çok önemli olmaya devam ediyor.”

‘Patriot’un bir yeri var’

Gerçekten de, bu iki bölgenin sisteme güvenmeye devam eden mevcut Patriot müşterileri var. Ve Tayvan Boğazı ve Kızıldeniz gibi jeopolitik sıcak noktalar, hangi sistemin mevcut olduğuna bakılmaksızın hava savunmasına olan talebi daha geniş bir şekilde artırıyor.

Giderek daha akıllı hale gelen balistik füzeler ve ortaya çıkan hipersonik füzeler hava savunma sistemleri için yeni zorluklar yaratıyor. ABD Ordusu hava savunmasını en yüksek önceliklerinden biri olarak adlandırdı ve finansmanını buna göre ayarlıyor.

Mart ayında açıklanan 2025 mali yılı bütçesinde Ordu , Entegre Hava ve Füze Savunması (IBCS) için 602 milyon dolarlık araştırma ve geliştirme çabası ve Patriot sisteminin ötesinde modernize edilmiş kabiliyetleri kapsayan 2,8 milyar dolarlık tedarik talebinde bulundu.

FY24 bütçe belgelerine göre, yalnızca Patriot modifikasyonları için Ordu, FY24 ile FY28 arasında 1,7 milyar dolar harcamayı planladı. Şimdi, FY25 belgelerine göre, Ordu aynı zaman diliminde Patriot kabiliyetini modifiye etmek ve yükseltmek için ek 2,29 milyar dolar talep ediyor.

ABD Kara Kuvvetleri Uzay ve Füze Savunma Komutanlığı Başkanı Korgeneral Sean Gainey, hizmetin Patriot hava savunma birlikleri üzerindeki baskıyı azaltmaya çalıştığını ancak günümüz talepleri karşısında bu baskının engellendiğini söyledi.

“Son zamanlardaki konuşlandırmalardaki artıştan önce, bu modernizsyonun bir kısmını geri kazanma yolunda ilerlemeye devam ediyorduk,” dedi Mart ayında Defense News’e. “Mevcut Talep, bu modernizsyonun çoğunu geri kazanma yeteneğimizi sınırladı.”

Ordunun, giderek artan ihtiyaçlar kapsamında hava savunma yetenekleri satın alan uluslararası müttefiklerin kendilerine yardımcı olmasını umduğunu söyledi.

“Askerlerimiz üzerinde yüksek talep olduğu sürece bu bizim için bir zorluk içerecek. Ancak ortaklarımızdan ve modernizasyon hedeflerimizden yararlanmak, gelecekte bir noktada bu baskının bir kısmını hafifletmeyi başarmamızın bir yolu olabilir.” diye ekledi Gainey.

Hodges, Avrupa’ya gönderilmek üzere yalnızca bir adet ABD Patriot taburunun kaldığını söyledi.

“Avrupa’daki müttefikler ve ortaklar arasında hava ve füze savunma entegrasyonu hakkında çok daha fazla konuşma gördüm ve duydum,” diye belirtti, “ancak yeteneklerde belirgin artışlar görmedim, ayrıca Rus saldırısının getireceği türden bir meydan okumayı temsil eden büyük ölçekli, muhtemel harekat alanı çapında, ortak, çok uluslu bir hava ve füze savunma tatbikatı da görmedim.”

“Hiçbirimiz korunması gereken şeylerin çoğunu savunacak kapasiteye sahip değiliz. Bu nedenle entegrasyon ve bölgesel yaklaşımlar gereklidir,” diye ekledi Hodges.

Gainey ise bazı Avrupa ülkelerinin, Alt Kademe Hava ve Füze Savunma Sensörü ve Entegre Muharebe Komuta Sistemi de dahil olmak üzere ABD Ordusunun modernize edilmiş kabiliyetini benimsemekle ilgilendiğini söyledi. Örneğin Polonya, ikincisini sahaya süren ilk ülke oldu.

Gainey, “Patriot’un bir yeri var,” dedi. “Hava ve füze savunma kuvvetlerini tamamen modernize edene kadar orada el ele faaliyet göstermeye devam edecekler.”