Çin Airbus’ı yani en büyük havacılık ve savunma firması AVIC

AVIC (Aviation Industry Corporation of China)

Kuruluş Tarihi: 1 Nisan 1951’de kurulmuş olan AVIC, Çin’in savunma ve sivil havacılık sektöründeki en büyük firmasıdır. Günümüzdeki ismi ve yapısına, 2008 yılında gerçekleşen büyük bir yeniden yapılanma sonucunda ulaşmıştır.
Merkez: Pekin, Çin.

AVIC’in Faaliyet Alanları

AVIC, hem askeri hem de sivil havacılık alanında çok geniş bir ürün ve hizmet yelpazesi sunar

Askeri Ürünler

• • J-10 ve J-20: Çin’in 4. ve 5.  hatta 6’ncı nesil savaş uçakları.
  • Y-20: Ağır nakliye uçağı.
  • Z-10 ve Z-19: Askeri helikopterler.
  • İnsansız Hava Araçları (İHA) ve İnsansız Savaş Hava Araçları (SİHA).

Sivil Ürünler

• • ARJ21: Bölgesel yolcu uçağı (100 kişilik).
  • C919: Dar gövdeli, orta menzilli yolcu uçağı. (Boeing 737 ve Airbus A320’ye rakip olarak geliştirilmiştir.)
  • Helikopterler: Sivil amaçlı helikopter üretimi.

Havacılık Sistemleri ve Bileşenleri

• • Uçak motorları (AVIC bünyesindeki Çin Havacılık Motoru Şirketi – AECC üzerinden).
  • Aviyonik sistemler.
  • Hava araçları için kompozit malzemeler.

Araştırma ve Geliştirme

• • Hipersonik uçaklar ve ileri teknoloji savaş platformları.
  • Otonom hava sistemleri.

Yatırımları ve Uluslararası İşbirlikleri

AVIC, Çin hükümetinin “Kuşak ve Yol Girişimi” stratejisinin bir parçası olarak uluslararası alanda birçok projede yer almaktadır. Öne çıkan başlıklar şunlardır

Ortak Üretim ve Yatırımlar

• • Pakistan: JF-17 Thunder savaş uçağı projesi, Pakistan ile ortak üretim yapılmaktadır.
  • Türkiye: Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ile geçmişte işbirlikleri gerçekleştirmiştir.
  • Malezya: AVIC, Malezya’ya gelişmiş uçak teknolojileri tedarik etmektedir.
  • Kuzey Kore: Kuzey Kore’nin kendi yerli savunma teknolojilerini geliştirmesine yardımcı olabilir. Ancak bu tür işbirliklerinin detayları genellikle gizlidir ve Çin hükümeti, BM’nin yaptırımları nedeniyle bu tür ilişkileri kamuoyuna açıklamaktan kaçınmaktadır.
  • Afrika Ülkeleri: Eğitim uçakları ve hafif savaş uçakları gibi platformların satışında aktif rol oynamaktadır.

Tedarik Zinciri ve Yatırımlar

• • Airbus ve Boeing için çeşitli parça ve bileşenler üretmektedir.
  • Özellikle Asya ve Afrika’daki havacılık pazarında ciddi bir etkinlik sağlamaktadır.

Uluslararası Hava Gösterileri
AVIC, ürünlerini tanıtmak için düzenli olarak uluslararası havacılık fuarlarına katılır ve bu fuarlarda teknoloji transferi tekliflerinde bulunur.

Üretim Tesisleri
Malezya, Endonezya ve Afrika gibi bölgelerde üretim tesisleri açmayı planladığı belirtilmiştir. Çin havacılık alanında ABD ye rakip olarak dünya üzerinde tıpkı Avrupa ve ABD gibi iş birliklerini arttırarak rakiplerinin alanını daraltmak istiyor.

AIRBUS ile karşılaştırırsak

Airbus, Avrupa’da çeşitli ülkelerde üretim tesisleri kurarak bir uluslararası entegrasyon modeli uygularken, AVIC’in ağırlıklı olarak Çin merkezli bir üretim ve Ar-Ge modeli vardır. Ancak, AVIC özellikle gelişmekte olan ülkelere teknoloji transferi ve ortak üretim teklifleri sunarak stratejik işbirlikleri yapmaktadır.

AVIC, Çin’in havacılık sektöründeki lider firması olarak hem askeri hem de sivil ürünlerde önemli bir yer tutmaktadır. Airbus ve Boeing gibi küresel oyunculara doğrudan rakip olmayı hedefleyen AVIC, Çin’in küresel havacılık pazarındaki stratejik hedeflerinin merkezinde yer alır.

AVIC ve Türkiye’nin savunma ve havacılık sektörü liderlerinden Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) arasındaki iş birliği, genellikle teknoloji paylaşımı ve uçak/helikopter sistemlerine yönelik projeler üzerinden gerçekleşmiştir. İşte bu iş birliğiyle ilgili bilinenler.

AVIC ve TUSAŞ İş Birliği Detayları

Eğitim ve Hafif Savaş Uçağı İş Birliği

• • JF-17 Thunder: TUSAŞ ve AVIC arasında bu uçağın üretimi, montajı ya da modernizasyonu üzerine bir dizi görüşme yapıldığı belirtilmiştir. Ancak Türkiye, yerel olarak HÜRJET projesine öncelik vermeyi tercih ettiği için bu iş birliği sınırlı kalmış ve istenen ilerleme kaydedilememiştir.

Helikopter Teknolojisi

• • AVIC’in geliştirdiği sivil ve askeri helikopter modelleri konusunda TUSAŞ ile bilgi paylaşımı yaptığı ve bunun TUSAŞ’ın kendi helikopter projelerinde (örneğin T129 ATAK, GÖKBEY) kullanılabilecek altyapıyı geliştirmeye katkı sağladığı iddia edilmiştir.

Ortak Geliştirme ve Üretim

• • AVIC ve TUSAŞ arasında özellikle kompozit malzeme teknolojileri ve havacılık yapısalları konusunda bilgi ve teknoloji paylaşımı yapılmıştır. Bu, TUSAŞ’ın Airbus ve Boeing için yaptığı alt yüklenicilik projelerine dolaylı katkı sağlamış olabilir.

Uluslararası Pazar Stratejileri

• • AVIC, Türkiye’yi bir iş birliği ve teknoloji transferi ortağı olarak görerek özellikle Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Orta Asya pazarlarına ulaşmak için bir köprü olarak değerlendirmiştir. Ancak bu iş birliği çok derinleşmemiştir, çünkü Türkiye kendi özgün platformlarını geliştirmeye odaklanmıştır.

TUSAŞ ve Türkiye’nin Stratejik Tercihi

TUSAŞ’ın yerli üretim öncelikleri (örneğin HÜRJET, GÖKBEY, Milli Muharip Uçak – KAAN) nedeniyle, AVIC ile yapılan iş birliği belirli teknolojik alanlarla sınırlı kalmıştır. Türkiye’nin savunma ve havacılık sektöründeki artan bağımsızlık hedefleri, TUSAŞ’ın yabancı firmalarla olan ortaklıklarını stratejik bir dengeyle sürdürmesine yol açmıştır.

AVIC ve TUSAŞ arasında gerçekleşen iş birlikleri genellikle bilgi ve teknoloji transferine dayalı sınırlı projelerden oluşmuş olsa da, bu tür ortaklıklar, Türkiye’nin havacılık altyapısını geliştirme sürecine katkı sağlamıştır. Ancak TUSAŞ’ın yerli ve özgün projelere öncelik vermesi nedeniyle, iş birliği potansiyeli çok daha genişlememiştir.

TUSAŞ ve Kompozit üretimi

TUSAŞ, kompozit malzeme üretiminde önemli bir kapasiteye sahiptir ve Airbus ile Boeing gibi uluslararası havacılık devlerine parça tedarik etmektedir. Özellikle Airbus’a kanatçık (aileron) ve Boeing’e çeşitli kompozit paneller ve kritik gövde bileşenleri üretmektedir.

Ayrıca, TUSAŞ ve Boeing arasında termoplastik kompozit üretimi konusunda bir teknoloji iş birliği anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşma, TUSAŞ’ın geleceğin hava araçlarında kullanılacak termoplastik kompozit parçaların tasarımı ve üretimi için yeni bir tesis kurmasını içermektedir.

TUSAŞ’ın kompozit üretim kapasitesi, Türkiye’nin en büyük, dünyanın ise tek çatı altındaki dördüncü büyük kompozit tesisi olan Kahramankazan’daki tesisinde gerçekleştirilmektedir. Bu tesis, 95 bin metrekarelik kapalı alana sahip olup, 181 milyon dolar yatırımla hayata geçirilmiştir

Bu iş birlikleri ve yatırımlar, TUSAŞ’ın uluslararası havacılık endüstrisindeki konumunu güçlendirmekte ve Türkiye’nin havacılık sanayisinde önemli bir oyuncu olmasını sağlamaktadır.